SOMUNCU BABA (ŞEYH HAMİDÜDDİN-İ AKSARAYÎ) KİMDİR?
1331 yılında doğan ve 1412 yılında vefat eden Şeyh Hamîdüddin‐i Veli hazretleri Anadolu’da yaşamış sûfî ve velilerin en önemlilerinden birisidir. Asıl adı Abdullah olan ve kaynaklarda Somuncu Baba, Ekmekçi Baba, Ekmekçi Koca, Deli Ekmekçi, Şeyh Hamîd‐i Aksarayî, Şeyh Hamîdüddin isimleri ile zikredilen Somuncu Baba Kayseri, Aksaray, Bursa ve Darende ile irtibatlıdır. İlk eğitimini babası Şeyh Şemseddin Musa’dan aldıktan sonra Şam ve Hoy’da eğitimini tamamlamıştır.
Hamîdüddin Aksarâyî, Erdebil Tekkesi’nde seyrü sülûkünü tamamladıktan ve bir süre inziva hayatı yaşadıktan sonra şeyhinin emriyle Anadolu’ya dönüp Bursa’ya yerleşmiştir. Bursa’ya yerleşen Somuncu Baba, Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid’in isteği üzerine Bursa’daki Ulucami’de vaazlar vermiştir. Bu vesile ile Bursa halkı arasında tanınmış ve takdir görmüştür. Somuncu Baba, bu şekilde halk içine karışıp sade bir hayat sürmekte iken Ulucami’nin açılışı sırasında Emîr Sultan tarafından hükümdarla tanıştırılmıştır.
Kaynakların ifadesine göre, hükümdarın damadı olan Emîr Sultan kendisine yapılan hutbe okuma teklifini, “Gavs‐ı a‘zam şu anda bu şehirdedir, onların mübarek varlığı varken halka nasihat ve hitap etmeyi bize teklif etmek münasip değildir” diyerek reddetmiş ve bu görevin Somuncu Baba’ya verilmesini tavsiye etmiştir. Bunun üzerine Yıldırım Bayezid, cuma namazını kıldırma ve hutbe okuma görevini Somuncu Baba’ya verince o da mecburen hutbeye çıkmak zorunda kalmış, namazdan sonra verdiği vaazda Fâtiha sûresini yedi farklı şekilde tefsir etmiştir.
Bu olayın ardından sırrının açığa çıkması, halk ve iktidar nezdinde tanınan bir şahsiyet haline gelmesi, kendisine yönelik ilginin gitgide artması, halkın arasına karışıp sakin bir hayat sürmeyi daha çok tercih eden Somuncu Baba’yı bunalttı ve çareyi Bursa’dan ayrılmakta buldu. Bursa’dan ayrılan Somuncu Baba Adana, Şam ve Mekke’ye gitmiştir. Birkaç yıl kadar Anadolu’dan uzak kaldığı anlaşılan Somuncu Baba, nihaî olarak Aksaray’a yerleşmiş ve 1412 yılında burada vefat etmiştir. Hazretin çağına en yakın kaynaklarının verdiği bilgilere göre Somuncu Baba’nın kabri Aksaray’dadır. Somuncu Baba’nın soyu da Aksaray’da yaşamış olan oğlu Baba Yusuf Hakikî’den devam etmiş ve günümüze ulaşmıştır.
KAYNAKLAR
- Özdil, Orhan “Somuncu Baba’nın Mezarı Üzerine Bazı Tespitler”,Uluslar arası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2014, c1, s. 245-247.
- Hızlı, Mefail, “Somuncu Baba”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1987, c.2, s.266-267
- Özdil, Orhan “Somuncu Baba’nın Mezarı Üzerine Bazı Tespitler”,Uluslar arası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2014, c1, s. 260.
0 yorum: